Vorige week zondag inspireerde Esther van Fenema ons met haar lezing.

Over de individualisering van deze tijd. Over de noodzaak van verbinding in welke vorm dan ook. Alleen van daaruit is een collectief mogelijk. Het collectief als voorwaarde voor een samen leven met solidariteit. Hoe herkenbaar ook voor ons op die zondagmorgen. Ons Witte Kerkje  gevuld met  “De leegte voorbij”. Daar zaten we in onze veelkleurigheid. Uniforme aandacht voor de uiterst boeiende spreekster. Aandacht voor elkaar bij de vragenronde was een boeiende oefening in solidariteit.

Opnieuw werd duidelijk dat elke vraag een nieuwe vraag oproept. Het vinden van antwoorden is tasten in het luchtledige. Het aandachtig luisteren naar elkaar voelt als de leegte voorbij.

Rutger Kopland zegt het veel mooier:

We hebben geademd en onze adem was

als zuchten van bomen om een huis,

we hebben gepreveld en onze lippen

prevelden als een tuin in de regen,

we hebben gesproken en onze stemmen

dwaalden als vogels boven een dak.

Omdat wij onze naam wilden vinden.

Maar alleen de wind weet de plek.

Esther van Fenema eindigde met een fractal. In de bijgaande afbeelding eén van de vele mogelijkheden. Voorbijgaand aan de ingewikkelde meetkundige eigenschappen: het fractal toont patronen die op elk niveau weer terugkomen. Een fascinerend gegeven. Ik lees op Wikipedia: bij sommige fractals komen motieven voor die zich op steeds kleinere schaal herhalen. In welke situatie we ons ook bevinden, we willen ons geborgen weten. Zolang we ademen, prevelen, dwalen zal zich dat gegeven herhalen. Daarin hebben we de ander nodig.  Ook dit zegt Kopland treffender: ik heb altijd gewild dat ik dat was, een lege plek voor iemand, om te blijven.

Afgelopen zondag hadden we in een opnieuw vol bezet Witte Kerkje de herdenking van onze overledenen. Marieke de Vries leidde het warme, waardevolle samenzijn. Ze benoemde de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek. Een barst wordt gelijmd met goud, zelfs een ontbrekend deel daarmee opgevuld. Wat van onschatbare waarde is mag niet hol of leeg zijn. We dwalen in wat groter is dan wij. En willen ons in heelheid geborgen weten.

En nu? Ik bevroeg Kopland opnieuw:

Er is een verlangen waarvan je niets weet

Waarnaar – naar iets dat voor je uit vlucht

Er is een plek waarnaar je verlangt maar je kent

Die niet – je moet leven met het onmogelijke

Aan het eind speelde Elly uit Lieder ohne Worte van Mendelssohn. Het wezenlijke is onbenoembaar. Dan is het woord aan de muziek. We blijven ons verlangen op het spoor. Wie weet koersen we daarbij de leegte voorbij.

Wilna Zonneveld